محمدسعید ایزدی، معاون  معماری و شهرسازی در مراسم رونمایی از کتاب فاولا (چهار دهه زندگی بیمناک در سکونتگاه‌های غیررسمی ریودوژانیرو)، نوشته جانیس پرلمن با ترجمه کیومرث ایراندوست و گلایول مکرونی، ضمن خیر مقدم به علاقه‌مندان حاضر در نشست گفت: وضعیت پدیده حاشیه نشینی در کشور که امروز از آن با نام حاشیه نشینی یاد می‌کنند، بر کسی پوشیده نیست.

وی افزود: براساس مطالعات شرکت بازآفرینی نزدیک به ۱۰۰ شهر شناسایی شده و برآورد جمعیتی و وضعیتی از پهنه‌های سکونتگاه‌های غیررسمی وجود دارد. همچنین بیش از ۱۱۰۰ محله در ۹۰ شهر شناسایی شده و در مجموع جمعیتی بالغ بر یازده میلیون در این مکان‌ها سکونت دارند و ۵۷ یا ۵۸ هزار هکتار مساحت این سکونتگاه‌ها است.

این مقام مسوول با اشاره به وضعیت برخی کشورها در مواجهه با مساله سکونتگاه‌های غیررسمی توضیح داد: ممکن است در قیاس با پدیده مشابه در سایر کشورها مانند هند، مصر یا برخی دیگر که با این پدیده مواجه‌اند، وضعیت کشور ما چندان اسفبار نباشد، ولی برخورداری از چنین پدیده ای و اینکه چطور نسبت به رشد و گسترش آنها و زندگی و سکونت حجم قابل توجهی از شهروندانمان در این سکونتگاه‌ها کم‌توجه بوده‌ایم، جای تاسف دارد.

ایزدی در ادامه با مروری بر روند شکل‌گیری سند بازآفرینی در ایران گفت: از ابتدای دهه ۸۰ توجه به این موضوع جدی شد تا اینکه در قالب قراردادی با بانک‌جهانی چند تجربه پایلوت آغاز شد. از همان سال‌ها نیز دکتر ایراندوست پشنوانه بزرگ این جریان بودند و این تجربه از آنجا که مسیر و رویکرد مواجهه با این پدیده را برای ما تغییر داد، برای کشور ما اتفاق خوبی بود. ضمن آنکه از طرف بانک جهانی انگیزه‌ای برای دولتمردان شروع شد که روی این پدیده مطالعه کنند و ساختار و نهادی را متناسب با آن شکل دهند و چند پایلوت را هم به مرحله اجرا ببرند.

دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری با اشاره به چند بعدی شدن سیاستگذاری های بازآفرینی در بیشتر عرصه‌ها اضافه کرد: از سال ۹۲ در وزارتخانه بر آن شدیم تا این سیاست را در همه عرصه‌ها دنبال کنیم، بنابراین این سیاست جایگزین بکوبیم، بسازیم و تخریب و نوسازی شد و جدا از بحث درمان، سیاست پیشگیری و پیش‌نگری را هم بر آن اضافه کردیم. در واقع در سال ۹۳ که سند بازآفرینی تصویب شد، به دو حوزه از مواجهه با این پدیده؛ یکی درمان و دیگری پیشگیری و پیش نگری برخورد می‌کند.

ایزدی گفت: در این باره بعد از تشکیل ستاد ملی و گرد هم آمدن سازمان‌های مختلف از جمله قوه قضاییه  کمیته پیشگیری و پیش‌نگری به وجود آمد که مدعی هستند در ۶ شهر پایلوتی که عمدتا کلانشهرها هستند، توانسته‌اند میزان تعرض به حاشیه شهرها را به صفر برسانند.

معاون شهرسازی و معماری با ابراز نگرانی از کاهش کیفیت زندگی شهری گفت: از شما اهل اندیشه، حرفه و دانشگاه می‌خواهم که همگی از این جریان مراقبت کنیم. بازگشتن ما به دوره‌های قبل و خطاهایی که داشته‌ایم به معنای نابودی آن چیزی است که باقی مانده است.

وی افزود: دکتر ایراندوست با ترجمه و انتشار این کتاب توانستند به گونه‌ای به این جریان تداوم دهند و همه باید به هر نحوی که می‌توانیم این جریان را در همه سطوح هدایت کنیم و درصدد مشارکت دادن مردم و بهسازی زیستگاه‌ها باشیم.

معاون شهرسازی و معماری گفت: امروز شاید در سطح ملی و کلان موضوع جا افتاده و از رویکرد کاسبکارانه به سمت دولت تسهیل‌گر و حمایتگر  که برای مردم و ساکنان نقش قایل می‌شد، تغییر مسیر رخ داد که هم در سند دهه ۸۰ و هم سند دهه ۹۰ یعنی هم سند توانمندسازی و هم بازآفرینی قید شده است. البته فرآیند نهادینه کردن این مفاهیم واقعا زمان‌بر خواهد بود.

ایزدی ادامه داد: به نوبه خودم از همه کسانی که در فراهم کردن شرایط برای رسیدن به جایگاه علم و عمل در ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی که  دکتر صرافی و  دکتر پیران سرآمد آنها هستند، تشکر می‌کنم.

دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران خاظرنشان کرد: در وضعیت فعلی شهرنشینی امکان بازگشتن به سیاست‌های اشتباهی که شاید دو دهه پیش وجود داشت، بسیار خسران آمیز است. امیدوارم روزی برسد که برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای باشد که به اخراج ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی از حوزه‌های زیستی‌شان منجر نشود.