به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، فرزانه صادق مالواجرد معاون معماری و شهرسازی وزير راه و شهرسازی شامگاه روز گذشته برنامه “سيماي راهبران” در شبکه یک سیما و همچنین شبکه راهبران با موضوع سیل از منظر معماری و شهرسازی ضمن ابراز همدردی با خسارت‌دیدگان سیل اخیر در کشور، به حجم و افزایش بارش‌ها در مقایسه با سال‌های قبل اشاره کرد و گفت: میزان و حجم بارش‌ها در مقایسه با سال‌های گذشته قابل مقایسه نبود، به عنوان نمونه بیش‌ترین حجم بارش در خرم آباد به میزان ۱۰۸۹ میلی‌متر ثبت شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۲۷۵ درصد بیش‌تر بود بر اثر این باراش میزان تخریب بیش از حد انتظار بود.

معاون وزیر راه و شهرسازی دلایل میزان تخریب‌ها  را دستاندازی در طبیعت، جنگل تراشی‌ها و تغییر مسیر رودخانه‌ها برشمرد و افزود: یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش میزان تخریب‌ها، دست‌اندازی و جنگل‌تراشی‌هایی بود که در اراضی بالادست از جمله دامنه‌های زاگرس شاهد بودیم  این عوامل استان‌های لرستان، ایلام و همچنین خوزستان را تحت تاثیر قرار داد.

دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران یادآور شد: طبق مطالعات و آمار غیررسمی، در ۲۰ سال گذشته حدودا ۲۰ میلیون درخت را در اراضی فرادست زاگرس که اکثرا درختان بلوط، ارژن و بنه هستند از دست دادیم. این از دست دادن درختان و دست‌اندازی در جنگل‌ها فرسایش خاکی را به وجود آورد که با این میزان بارش به شسته‌شدن خاک دامن زد.

وی خاطرنشان کرد: در طرح‌های جامع، تفصیلی و اصولا طرح‌های توسعه و عمران و حتی طرح‌های بالاتر از جمله طرح‌های ناحیه‌ای، بسیاری از پیش‌بینی‌ها انجام شده است، اما آنچه که باید به آن توجه داشت ضمانت اجرایی طرح‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی است که انجام می‌شود و عموما نسبت به آنها بی‌توجه‌ی می‌شود.

صادق‌مالواجرد، تغییر مسیر و بستر رودخانه‌ها و ساخت و ساز در حریم آنها را  از دیگر دست‌اندازی‌های انجام شده در سال‌های گذشته عنوان کرد که موجب افزایش میزان تخریب‌ها شد و گفت: رودخانه‌ها اندام طبیعی شهرهای ما هستند. دست‌اندازی در اکوسیستم رودخانه قطعا مشکلات و تبعاتی را به دنبال دارد که شاهد آن در سیل اخیر بودیم. شاهد بوده ایم که مسیر رودخانه‌ها در شهرها از جمله خرم آباد تغییر کرده است. بدین معنا مسیری که رودخانه در اکوسیستم آن جریان داشته تغییر مسیر پیدا کرده است.

وی یادآور شد: بستر و حریم رودخانه‌ها را وزارت نیرو تعیین می‌کند. که البته بنا بر سیلاب‌های ۲۵ ساله تعیین شده است و با تجدید نظر‌هایی که در این سیل انجام شد این تغییرات باید به ۵۰ ساله تغییر یابد. ما بستر و حریم رودخانه را بعد از آنکه وزارت نیرو از نظر تخصصی برداشت و اعلام کرد در شورای عالی شهرسازی و معماری عینا در طرح‌های توسعه و عمران می‌گنجانیم تا بر اساس آن پیشگیری‌های ساخت و ساز بعدی انجام شود.

معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد: سیلاب‌های اخیر در استان‌های مختلف از جمله لرستان نشان داد که وقتی بستر رودخانه تغییر عرض می‌دهد، مخاطرات طبیعی خسارات جبران‌ناپذیری را وارد می‌کند، به همین دلیل باید نسبت به طبیعت توجه بیش‌تری انجام شود.

وی در عین حال یادآور شد: دست‌اندازی هایی که در رودخانه‌ها شده است چه تغییر مسیر و چه تغییر عرض بستر رودخانه و چه پل‌هایی که در سنوات قبلی بر روی رودخانه‌ها احداث شدند و عموما غیرتخصصی نیز بودند و ارتفاع را درنظر نگرفته اند خود بسیار باعث شدند تا میزان شدت تخریب در سیل اخیر بالا برود.

هسته های تاریخی شهرها

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: با بررسی هایی که انجام شده در گلستان، لرستان و خوزستان شاهد بودیم که هسته های تاریخی شهرمان و پل‌های تاریخی که حتی به دوران ساسانی برمی گردد کمترین آسیب را دیدند. این خود نشان از عبرت آموزی از آموزه های گذشته  در معماری و شهرسازی دارد.

وی اعلام کرد: بعد از سیلی که اتفاق افتاد اولین جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری در سال جدید با بررسی موضوع سیل انجام شد. گزارش هایی از سازمان‌ها و وزارتخانه های مختلف از جمله سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، جهادکشاورزی، وزارت نیرو و تمامی وزارتخانه ها و سازمان‌هایی که عضو شورا هستند از منظر خود ورود کرده و به بررسی جوانب مختلف سیل پرداختند.

صادق مالواجرد افزود: در چند سطح تصمیم‌گیری‌هایی انجام شد. سطح اول سطحی بود که به تهیه اسناد فرادست و تهیه اسناد توسعه و عمران مربوط است. اینکه پهنه‌بندی‌هایی را در خصوص سیل و ریز پهنه‌بندی‌های آن داشته باشیم و این به عنوان اسنادی باشد که قابل ابلاغ به شهرداری‌ها باشد و بتواند تغییر و بازنگری در شرح خدمات در تهیه طرح ها و ابلاغ آنها باشد، تصمیمی گیری شد.

وی با اعلام اینکه پهنه‌بندی سیل هم در شهرها، هم در روستاها و هم در اراضی فرادست است، اعلام کرد: تصمیماتی در خصوص تغییراتی در ضوابط و مقررات انجام شد و از آن مهمتر ممنوعیت هایی مجددا از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری وضع شد. هرگونه ساخت و ساز در حریم و بستر رودخانه ها ممنوع است و ساخت و سازهای پیشین در این بستر و حریم باید به مناطق دیگری منتقل شود.

صادق مالواجرد یادآور شد: ساخت و سازهایی که در حریم و بستر رودخانه‌ها داریم از سه حالت خارج نیست. یا ساخت و سازهایی است که قبل از آنکه بستر و حریم تعیین شود آن ساخت و سازها ایجاد شده‌اند که قانونگذار مشخص کرده و باید تملک و جابه‌جایی‌ها انجام شوند. همچنین نوع دیگر ساخت و سازهای غیرمجاز است که به کمیسیون ماده ۱۰۰ می‌رود با پرداخت جریمه به جای قلع و قمع بنا، تثبیت بنا و ساخت و ساز می‌شود. و نوع دیگر ساخت و ساز، غیرمجاز است.

وی افزود: همه ساخت و سازها به ویژه در استان‌های سیل خیز باید از حریم و بستر رودخانه‌ها جابه جا و مهمتر آنکه در رویه‌های تخلف باید اصلاح شود ما به کمک و حمایت قوه مقننه و قوه قضاییه کاملا نیاز داریم.

معاون وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: در تغییر رویه‌های ساخت و ساز و جلوگیری از تخلف حتما حمایت لازم داریم. معتقدیم تخلفات ساخت و ساز باید جرم انگاری شود. تا زمانیکه این تخلفات جرم نباشد، همچنان تخلفات وجود خواهند داشت. باید آنچه که مصوب می‌شود حتما ضمانت اجرایی داشته باشد.

وی با قدردانی از صبوری مردم، تلاش‌های همکاران خود در سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای برای بازگشایی راه ها را قابل تقدیر دانست.