از حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکن تا کنون دو میلیون واحد به اتمام رسیده، یک میلیون و ۷۲۰ هزار واحد تحویل شده و ۲۸۰ هزار واحد آماده تحویل است، اما به دلیل نبود خدمات زیربنایی و روبنایی که بر عهده دستگاههای خدمات رسان از جمله وزارت نیرو است، وزارت راه و شهرسازی عملا امکان تحویل واحدها را ندارد. بر اساس صحبتهای مسوولان ۱۵۰ هزار واحد نیز بلاتکلیف است که دارای مشکلات ریز و درشتی از قبیل نبود متقاضی، مسائل بانکی و مشکلات تحویل پروژه بوده یا دارای پرونده در دادگاه است که همین امر کندی کار را به همراه دارد.

اما از تعداد ۲۸۰ هزار واحد که تقریبا آماده تحویل است حدود ۵۲ هزار واحد با پیشرفت میانگین ۸۰ درصد در پردیس قرار دارد که با توجه به دیر کلنگ خوردن آن می‌توان گفت مهم‌ترین چالش دولت در طرح مسکن مهر محسوب می‌شود و مصائب این طرح نسبت به پرند و هشتگرد بیشتر است؛ چرا که پرند و هشتگرد تقریبا به اتمام رسیده و به اسکان دست یافته اند اما پردیس به دلیل توپوگرافی خشن، معضلات خاص خود را دارد. با این حال مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید پردیس می گوید با ۲۰۰۰ میلیارد تومان می‌توان در پردیس به اسکان اولیه رسید.

از سوی دیگر، وزارت راه و شهرسازی برای اتمام مسکن مهر در کل کشور به حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که اگر ساز و کار قانونی آن برای دریافت کمکهای دولتی فراهم شود ممکن است در سال آینده شاهد اتمام طرح فرسایشی مسکن مهر باشیم و دولت به نوعی از دردسرهای این طرح رها شود.

تاکید وزیر بر اتمام مسکن مهر

محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی که به تازگی جایگزین عباس آخوندی شده همواره تاکید کرده که اولویت خود را بر اتمام مسکن مهر قرار داده است. اما آنچه مسلم است اینکه نمی‌توان با دست خالی این پروژه را جمع کرد. راهکارهای متعددی برای افزایش سرعت اجرای پروژه مسکن مهر پیشنهاد داده‌ شده که مهم‌ترین آن تامین اعتبارات دولتی و یکی دیگر استفاده از ظرفیت‌ها و اختیارات استانداران و فعال‌سازی شورای مسکن استان است. از دیگر راهکارهای مهم پیشنهاد داده شده استفاده از ظرفیت سایر وزارتخانه‌های مرتبط در تکمیل پروژه مسکن مهر عنوان می شود.

احمد اصغری مهرآبادی، قائم مقام وزیر در طرح مسکن مهر با بیان اینکه رئیس جمهوری هم حمایت جدی خود را برای اتمام پروژه مسکن مهر اعلام کرده است، گفت: تامین اعتبارات، تامین خدمات زیربنایی، تامین خدمات زیرساختی، تامین خدمات شهری، ساخت مدارس، مراکز درمانی، آماده‌سازی و محوطه‌سازی، ساخت مساجد، کلانتری‌ها، فضای سبز در مسکن مهر نمی‌تواند تنها برعهده وزارت راه و شهرسازی باشد و طبق قانون سایر وزارتخانه‌ها در تامین زیرساخت‌ها باید از وزارت راه و شهرسازی حمایت کنند.

چالشهای مسکن مهر پردیس

کارشناسان و مسوولان معتقدند مسکن مهر پردیس با یارانه‌های دولتی که هر از گاهی همچون مُسکِن به این پروژه تزریق می‌شود جان نخواهد گرفت و برای ایجاد حداقل‌های زندگی نیازمند ۲۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار است.

کمبود منابع دولتی باعث شده تا روند احداث خدمات زیربنایی و روبنایی در شهر جدید پردیس دچار مشکل شود. با این‌که دولت ۵۰ میلیارد تومان یارانه به این پروژه اختصاص داده که البته تنها ۱۲ میلیارد تومان آن تاکنون اختصاص پیدا کرده، مدیرعامل عمران پردیس می‌گوید که با این پول‌ها نمی‌توان پروژه پردیس را جمع کرد و این طرح نیازمند ایجاد ساز و کار قانونی برای استفاده از منابع دولتی است.

دولت قبل در سال ۱۳۹۱ و در شرایطی که پردیس فاقد هرگونه زیرساخت بود، کلنگ مسکن مهر این شهر را زمین زد و وعده داد که ۱۸ ماهه ۸۲ هزار واحد را با خدمات و زیرساخت‌ها تحویل می‌دهد. با این حال حدود ۱۴ هزار واحد را آن هم به شکل نیم‌بند و عدم ارایه‌ی مطلوب سرانه‌های خدماتی افتتاح کرد. لذا حجم اصلی کار بر دوش دولت روحانی قرار گرفت. دولت یازدهم و دوازدهم خود را ملزم دانست که خانه‌ها را بدون خدمات و انشعابات تحویل ندهد که همین موضوع، افتتاحات را دچار وقفه کرد و تا کنون بیش از ۳۰ هزار واحد افتتاح نشده که البته بخشی از آنها فاقد شرایط مناسب زندگی است و ۵۲ هزار واحد باقی مانده است.

مشکلات پردیس فرابخشی است

مهرآبادی با تاکید بر اینکه برخی از پروژه‌های مسکن مهر مانند پردیس و پرند جزو پروژه‌های خاص و ملی محسوب می‌شوند، گفت‌: مشکلات این پروژه‌ها باید به صورت فرابخشی و فرادستگاهی حل شود و وزیر راه و شهرسازی جدید هم مصمم است هرچه سریع‌تر با کمک سایر نهادها و حمایت رئیس جمهوری بتواند مشکلات این پروژه‌ها را رفع کند.

ملاقاتهای هفتگی با متقاضیان پردیس

در هفته های اخیر مسوولان وزارت راه و شهرسازی از جمله مدیرعامل شهرهای جدید و قائم مقام وزیر در طرح مسکن مهر بازدید و ملاقاتهای مکرر با متقاضیان مسکن مهر پردیس، پرند و هشتگرد را دستور کار خود قرار داده اند. یکی از مشکلات اصلی به کمبود خدمات و زیرساختها مربوط می شود. شرکت عمران شهرهای جدید تلاش می کند از طریق روشهایی همچون تهاتر زمین، بودجه لازم برای ایجاد سرانه های خدماتی در این شهر را تامین کند اما این ظرفیت به هیچ عنوان تکافوی هزینه های سنگین ایجاد خدمات محله ای را نمی دهد. در روزهای گذشته مدیرعامل شهرهای جدید از انعقاد قرارداد با یک پیمانکار بزرگ برای احداث مراکز محلات در شهرهای جدید خبر داد.

حبیب الله طاهرخانی، مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید می گوید: در فازهای مختلف پردیس مسائل متنوعی داریم؛ مثلا در فاز ۱۱ با وجود آنکه ۳۳ هزار واحد تکمیل شده، هم‌اکنون پیمانکار با مشکل واردات آسانسور مواجه شده که این مسئله را از طریق وزارت صنعت پیگیری می‌کنیم. طی سال‌های گذشته برای آماده‌سازی و راهسازی در این مسیر با مسائلی مواجه بودیم، مثلا محوطه آنجا کابل‌های فشار قوی برای تامین برق تهران عبور کرده بود که سه سال طول کشید تا این دکل‌ها را از بلوک‌ها خارج کردیم و فضا برای انجام کار مهیا شد.

وی ادامه داد: فاز ۱۱ بیش از ۸۶ درصد پیشرفت دارد و از نظر ابنیه کار خاصی باقی نمانده، بسیاری از پروژه‌ها در مرحله نازک کاری و نصبیات هستند اما به طور کلی در پردیس با کمبود آسانسور، پکیج و بوستر پمپ مواجه‌ایم که قیمت آن‌ها بین سه تا پنج درصد افزایش یافته است.

معاون وزیر راه و شهرسازی درباره مسائل فاز هشت نیز اظهار کرد: در فاز هشت با معارضین متعدد مواجه شدیم، در حالی‌که قبلا تصور می‌شد آنجا معارض ندارد. در مواقعی حکم توقف پروژه را می‌گرفتند.

قول دولت برای تامین قیر رایگان

وی یکی از شروط انجام محوطه‌سازی را تامین قیر رایگان دانست و تصریح کرد: قیمت قیر اخیرا چهار تا پنج برابر شده اما خوشبختانه کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در قالب بودجه ۹۷ موافقت کرد تا قیر رایگان به ما اختصاص یابد. اگر قیر به دست ما برسد، تحول عمده‌ای در بحث محوطه سازی و خدمات ایجاد می‌شود.

چگونگی تسریع پروژه فاز پنج و ۹ قدیم

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به کند بودن روند پیشرفت پروژه‌ ۱۰ هزار واحدی واقع در فاز پنج و ۹ قدیم اظهار کرد: پیمانکار این پروژه انبوه سازان مسکن هستند که امکان اجرای پروژه‌های بزرگ مقیاس را ندارند. ۱۵-۱۶ پیمانکار زیرمجموعه در این پروژه فعال هستند که پیمانکار اصلی منابع را به طور یکسان بین آن‌ها تقسیم می‌کند. این در حالیست که در برخی بلوک‌ها به طور مثال ۵۰ درصد و در برخی دیگر با ۸۰ درصد پیشرفت مواجه‌ایم. راهکاری که برای این مشکل در نظر گرفتیم این است که با استفاده از اقاله، قرارداد را با پیمانکاران زیرمجموعه منعقد کنیم.

وی درباره گرفتاری‌های فاز ۹ قدیم نیز گفت: فاز ۹ قدیم از سال ۱۳۸۸ شروع شده ولی با توجه به توپوگرافی غربی، پلنی که برای آنجا در نظر گرفته‌اند، فنی نبوده است. بنابراین دوباره کاری شد. مثلا دیوار حائل اجرا کرده بودند که از ایمنی لازم برخوردار نبود و مجبور شدیم آن را تخریب کنیم و دوباره بسازیم.