اباذر صرامی- دبیر مجمع مشورتی رؤسای شوراهای اسلامی کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها

شهرها در بستر زیرساخت‌های مؤثر اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشور به‌عنوان جزئی از کل زاده شده و رشد می‌یابند. بازخوانی عوامل مؤثر در تحقق زیرساخت‌های توسعه‌ای هر شهر در بستر تاریخ و فرهنگ و اقلیم گونا‌گون تمایز و شاخص‌های مؤثر رقابت‌پذیری ایجاد می‌کند. در این میان منابع ارزشمند انسانی موجود در بسترهای تأثیرگذار در هدف‌گذاری و تدوین و راهبردهای مؤثر در این راستا نقش مهمی ایفا می‌کنند.

 

همچنین شرایط و عوامل مؤثر در رقابت‌پذیری شهرها با زیرساخت‌های موجود، شرایط توسعه یا گسترش آتی را رقم خواهند زد. به شکلی که در برآیند شرایط موجود تاکنون و در قیاس‌های متفاوت محلی، منطقه‌ای و ملی می‌توان تأثیرات تحلیلی آن را به‌وضوح مشاهده و موردبررسی و مداقه قرارداد.
مفهوم برندشهری ترکیبی از نمادها و ارزش‌های محلی، هویت تاریخی، فرهنگ شهری، ویژگی‌های اجتماعی و قومی، آثار و بناهای تاریخی، مناسبات ملی و بین‌المللی، جذابیت‌ها و امکانات منطقه‌ای و حتی اشخاص برجسته آن شهر است.

 

مدیران شهری برای اینکه بتوانند تصمیماتی همه‌جانبه نگر و آینده‌ نگرانه اتخاذ کنند و برای شهر درست برنامه‌ریزی کنند، نیازمند دانشی جامع و تعیین افقی مشخص و قابل‌دستیابی و اتخاذ راهبردی کلان هستند که تصویر ذهنی شهروندان را تحت‌تأثیر قرار دهد. مطالعه تصویر شهر و رسیدن به برندشهری بخشی مهم از شناخت در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک شهری است.

شهرهای برخوردار از فضای بصری مطلوب و محیط مساعد شهری، موجب ارتقای تصویر ذهنی جامعه از محیط‌های شهری می‌شوند. ارائه آمیزه‌ای هنرمندانه از فرهنگ، زیرساخت‌ها، کیفیت خدمات، امنیت، بهداشت، رفاه، هنرهای بصری و چهره‌پردازی شهری با نمادهای ویژه و نیز بازارپردازی شهری می‌تواند نقشه راه مسئولان، در دستیابی به یک برند قدرتمند باشد و ما در خصوص شهر تهران باید جنبه‌های عملکردی که فیزیکی و قابل ارزیابی‌اند همچون محیط، ساختمان‌ها، رویدادها و فعالیت‌ها، زیربناها، مردم و مجسمه‌های رنگی و دیگر جنبه‌های غیرقابل لمس همچون تاریخ و فرهنگ، جایگاه و موقعیت ذهنی، سبک زندگی که ذهنی‌اند را موردبررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار دهیم.

 

برند، تصویری از شهر ارائه می‌کند که از منظر درون‌مرزی و برون‌مرزی با دیگر شهرها رقابت کرده و نهایتاً باعث حداکثرسازی منافع شهروندی می‌شوند. برندسازی شهری موجب تقویت جایگاه ذهنی شهرها و وجهه آنها شده و فرصت رقابت میان شهرها را به وجود می‌آورد و این ایجاد جو رقابت میان شهرها درنهایت موجب سرازیرشدن سرمایه‌های مادی، معنوی و اجتماعی به ساختارهای شهری خواهد شد و رفاه و کیفیت زندگی را برای ساکنان آن به بار می‌آورد.

 

در تدوین ساختار برند پژوهش، شناسایی ویژگی‌های شهر و تعیین مخاطبان هدف، ارزیابی نیاز مخاطبان، طراحی برند و تعیین هویت آن برای مخاطبان با توجه به چشم‌انداز و درنهایت تبدیل هویت و جایگاه برند در برنامه‌های بازاریابی مراحل ساخت و ایجاد برند را تشکیل می‌دهد و به‌طورکلی برندسازی یک کار گروهی است که مستلزم تمرکز، تخصص، تمایز و تداوم است.
رسانه‌ها اعم از تلویزیون، رادیو، مطبوعات، سایت‌های اینترنتی و به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی با زمینه‌سازی ارتباط گسترده و تعامل با مخاطبان و شهروندان، ابزاری استراتژیک برای شناساندن، توسعه و ترویج برندها هستند.

 

برندشهری نتیجه آگاهی است و رسانه‌ها هستند که تصویر برندشهر و جوهره و هویت برند را به مخاطبان و شهروندان منعکس می‌کنند و شهر را با برند مطلوب و موردنظر به مردم می‌شناسانند. در دهه اخیر، ارزش ویژه برند با ابعادی چون «آگاهی از برند»، «ارتباط با برند»، «کیفیت ادراک‌شده» و «وفاداری به برند» پیگیری و شناخته می‌شود. «آگاهی از برند» یکی از اساسی‌ترین پایه‌های ترویج برند است.
تکثر و تنوع شاخصه‌های تأثیرگذار و تأثیرپذیر در حوزه‌های متنوع زیرساختی شهرها به‌گونه‌ای است که شاهد نوع نگرش‌ها در سطوح مختلف جهت تحقق شاخص‌سازی در شهرها هستیم. به تعبیری شهری بر اساس نوع فعالیت ساکنان و شهری دیگر بر اساس نوع نگرش فرهنگی خود متمایز می‌شود. به تعداد شهرها گونه‌های متمایز و شاخص متأثر از زیرساخت‌های موجود وجود دارد و یا بسترهایی تدوین شده است که در آن چشم‌اندازهای آینده شهرها محقق می‌شود.

 

در این میان به‌تازگی مجمع مشورتی رؤسای شوراهای اسلامی کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها توفیق حاصل کرده است که در راستای تحقق و نهادینه‌سازی برندسازی شهری به‌عنوان شاخصه مؤثر در تدوین و تحقق برنامه‌های موجود و آینده شهرها در تعامل با رؤسای شوراهای اسلامی کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها با مشارکت شهرداری‌های کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها، ضمن تمرکز بر این مهم به جمع‌بندی‌های حاصل از اقدامات مؤثر در این حوزه نائل آید؛ و در ادامه رویه نیز از طریق دبیرخانه مجمع مشورتی، پیشنهاد‌های راهبردی و ساختاری خود را جهت الگوسازی در سایر شوراهای اسلامی کشور به شورای عالی استان‌ها و دولت و مجلس جهت رفع چالش‌های اخیر مطرح کند.